استان ایلام با تنوع اقلیمی و زیستگاه‌های متنوع خود، زیستگاه بسیاری از گونه‌های جانوری است. این استان دارای کوه‌ها، دشت‌ها، رودخانه‌ها و جنگل‌های گسترده‌ای است که محیط‌های مناسبی برای انواع حیوانات فراهم می‌کنند. از جمله گونه‌های جانوری این منطقه می‌توان به پلنگ ایرانی، خرس قهوه‌ای، گرگ، شغال، روباه، گربه وحشی و بز کوهی اشاره کرد. همچنین پرندگانی مانند عقاب طلایی، شاهین، قرقی، و انواع پرندگان آوازخوان در این منطقه یافت می‌شوند. رودخانه‌ها و تالاب‌های ایلام زیستگاه انواع ماهی‌ها و حیوانات آبزی نیز هستند. این تنوع زیستی، ایلام را به یکی از مهمترین مناطق طبیعی ایران تبدیل کرده است.

استان ایلام، با جغرافیایی منحصربه‌فرد در غرب ایران، دارای تنوع اقلیمی گسترده‌ای است که مناظر طبیعی خیره‌کننده‌ای را به وجود آورده است. این استان شامل کوه‌های زاگرس و دشت‌های حاصلخیز بوده و به همین دلیل دارای اقلیم‌های متنوعی مانند اقلیم‌های کوهستانی، معتدل و گرمسیری است. ارتفاعات و مناطق کوهستانی ایلام با آب‌وهوای سرد و نیمه‌خشک، زمستان‌هایی پر از برف و تابستان‌های ملایم را تجربه می‌کنند. در مقابل، دشت‌های جنوبی این استان با آب‌وهوای گرم و خشک، زمستان‌های معتدل و تابستان‌های بسیار گرم را دارند. این تنوع اقلیمی باعث شده که استان ایلام دارای گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری باشد و همچنین مناطق مناسب برای کشاورزی و دامداری را فراهم کرده است.

در اصل ایلام جز مناطق گرمسیری است، اما وجود رشته کوههای زاگرس باعث تنوع و زیبایی طبیعی و جانوری (کل، بز، پلنگ، خرس قهوه ای، سیاه گوش، روباه، آهو، خرگوش، عقاب، هُما، لاله واژگون، بومادران، آویشن و ...) در این منطقه شده بود. ولی امروزه بدلیل خشکسالی، گرمایش آب و هوا، ریزگردها، آتش سوزی و آفات درختان بلوط، بنه، کیکم، ارژن و جانوران و پرندگان روز به روز در حال نابودی هستند. در ایلام دیگر آنچنان شاهد گله های کل، بز، میش و ... نیستیم. تعداد زیادی از این گله ها بر اثر انفجار مین در نواحی مرزی، بخشی بدلیل شکار و بخشی نیز به دلیل تغییرات آب و هوایی از بین رفته اند. همچنین پرنده مهاجر زاغ که دشمن انسانی ندارد و زیرک است، تا حد زیادی بر انقراض سایر پرندگان دخیل است. از اینرو می توان گفت تقریبا تمام طبیعت استان در حال انقراض است.

استان ایلام (22مین استان ایران ار نظر وسعت) با مساحتی حدود ۲۰,۰۰۰ کیلومتر مربع واقع در غرب ایران است. این استان، به جز نواحی جنوب غربی، دارای کوهستان‌های بلند است و وسعت این کوه‌ها در شرق و شمال شرق ایلام مانع از ایجاد دشت‌های میان‌کوهی شده و این رشته‌کوه‌ها معمولاً از شمال غربی به سمت جنوب شرقی امتداد دارند. ایلام در ناحیه‌ای کوهستانی و نیمه‌گرم و نیمه‌مرطوب قرار دارد و یکی از استان‌های جنگلی ایران به حساب می‌آید. اقلیم شمال استان دارای زمستان‌های سرد و اقلیم جنوب آن دشت‌های وسیع با تابستان‌های گرم است. در فصل گرم، مناطق شمالی برای گردشگری مناسب‌ترند، در حالی که در فصل سرد این مناطق جنوبی هستند که شرایط بهتری دارند.